Προ των πυλών, το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης!

]

Στο προοίμιο της άνοιξης θα ξεκινήσει το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο θα πραγματοποιηθεί φέτος από τις 11 μέχρι τις 20 Μαρτίου, με ποικίλα αφιερώματα να εμπλουτίζουν το πρόγραμμά του και με αξιόλογους ντοκιμαντερίστες να δίνουν το παρών. Εκφάνσεις της ζωής και της κοινωνίας απεικονίζονται αβίαστα στον κινηματογράφο του πραγματικού, μέσα από τα μάτια των δημιουργών τους.

Αφιέρωμα «Έτσι είμαι-Ανατρέποντας προκαταλήψεις»

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει 30 ταινίες τεκμηρίωσης, οι οποίες αποστασιοποιούνται από τα συνήθη - «κλινικής» φύσης - ντοκιμαντέρ και ημερίδα, με τη συμμετοχή σκηνοθετών, εκπροσώπων συλλόγων και ειδικών, με θέμα τον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων με αναπτυξιακά και διανοητικά προβλήματα, την ενσωμάτωση τους στην κοινωνία και τις προκαταλήψεις.

Ενδεικτική παρουσίαση ταινιών
Μια απρόσμενα χιουμοριστική, εκ των έσω ματιά στον αυτισμό, είναι το ντοκιμαντέρ «Neurotypical" του Άνταμ Λάρσεν σε παγκόσμια πρεμιέρα, το οποίο εξερευνά τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των όρων «φυσιολογικοί» και «αυτιστικοί», από τη σκοπιά των δεύτερων, στους οποίους δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο. Μέσα από την καθημερινότητά τους, ο σκηνοθέτης αμφισβητεί ανοιχτά τα κοινωνικά πρότυπα «κανονικότητας», πράττοντας έτσι το αυτονόητο: να διευρύνει τα – παρεξηγημένα εδώ - σύνορα της έννοιας «άνθρωπος».
Η ταινία «Her name is Sabine”, σκηνοθετικό ντεμπούτο της ηθοποιού Σαντρίν Μπονέρ, συνιστά ένα προσωπικό δοκίμιο-μαρτυρία, αλλά και μια καταγγελία για την έλλειψη συνεπούς και κατάλληλης περίθαλψης των ατόμων με διανοητικά προβλήματα. Η δημιουργός συνθέτει το πορτρέτο της αδελφής της, Σαμπίν, η οποία έπειτα από μια τραγική, πενταετή παραμονή σε ψυχιατρική κλινική όπου δεν διαγνώστηκε έγκαιρα ο αυτισμός της, κατέληξε να γίνει μια σκιά του εαυτού της. Η ταινία τιμήθηκε με βραβείο Fipresci στο φεστιβάλ Κανών του 2007.
Μουσική η θεραπευτική
Η θεραπευτική, απελευθερωτική δύναμη της μουσικής βρίσκεται στο επίκεντρο της πολυβραβευμένης, ποιητικής ταινίας «In the garden of sounds” του Νίκολα Μπελούτσι. Ήρωας, ο τυφλός Ελβετός μουσικός Βόλφγκανγκ Φάσερ, ο οποίος μέσα από τη μουσικοθεραπεία βοηθά παιδιά με δυσλειτουργίες.
Μια διαφορετική μπάντα κλέβει την παράσταση στο ντοκιμαντέρ «For once in my life” των Τζιμ Μπίγκαμ και Μαρκ Μούρμαν. Πρόκειται για το 28μελές σύνολο The Spirit of Goodwill Band, που αποτελείται από τραγουδιστές και μουσικούς με διάφορες νοητικές δυσλειτουργίες, πολλοί από τους οποίους έχουν χαρακτηριστεί ως μουσικές ιδιοφυίες. Ένα αισιόδοξο ντοκιμαντέρ που αποδεικνύει ότι τα στερεότυπα και τα προγνωστικά υπάρχουν για να καταρρίπτονται.
Ελληνικές Ταινίες του αφιερώματος
Στο ντοκιμαντέρ «Παράσταση» του Νίκου Αλευρά, ο δημιουργός κινηματογραφεί την θεατρική παράσταση των παιδιών του Ειδικού Σχολείου Νέας Πεντέλης και σκιαγραφεί έναν εντελώς ξεχωριστό ανθρώπινο μικρόκοσμο.
Οι σκηνοθέτες Βάλερυ Κοντάκος και Γιάννης Μισουρίδης στην ταινία «Μαθήματα-Παθήματα: Γκρίζα περιοχή – ειδικές ανάγκες» θέτουν σοβαρούς προβληματισμούς για την αξιοπρεπή διαβίωση των ατόμων με νοητική στέρηση, και εν προκειμένω του έφηβου Δημήτρη, ο οποίος λόγω ελλείψεων σε υποδομές και εξειδικευμένα προγράμματα, βρίσκεται σε μια «γκρίζα περιοχή» εκπαιδευτικής υποβάθμισης, όπως όλοι οι μαθητές με ειδικές ανάγκες.
Αφιερώματα σε Δημιουργούς
Το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αναδεικνύει δυο κινηματογραφιστές με σημαντική συμβολή στο είδος του ντοκιμαντέρ, την Τσέχα δημιουργό Έλενα Τρεστίκοβα, καθώς και τον πολυβραβευμένο Ουκρανό ντοκιμαντερίστα Σεργκέι Λοζνίτσα.
Έλενα Τρεστίκοβα: «Στοιχηματίζω στις αβεβαιότητες»
Συγκλονιστικές, αφηγήσεις που ξεπερνούν κάθε μυθοπλασία, με πρωταγωνίστριες γυναίκες που έπεσαν «θύματα» της Ιστορίας, ξετυλίγονται στα ντοκιμαντέρ “Hitler, Stalin & I” (2001), “My lucky star” (2004) και “Sweet century” (1997). Στρατόπεδα συγκέντρωσης, πολιτικές διώξεις, ζωές που νίκησαν το θάνατο και ανθρώπινες οδύσσειες με οικουμενική διάσταση, ζωντανεύουν μέσα από τα λεγόμενα χαρισματικών προσωπικοτήτων με απερίγραπτο θάρρος.
Ξεχωριστή θέση στη φιλμογραφία της κατέχει μια άτυπη τριλογία με πρωταγωνιστές ανθρώπους που βρίσκονται στο περιθώριο της κοινωνίας. Πρόκειται για τα βραβευμένα ντοκιμαντέρ “Marcela” (2007), “Rene” (2008) και “Katka” (2010). Η Τρεστίκοβα κινηματογράφησε τη ζωή της Μαρσέλα, μιας τραγικής φιγούρας, κινητοποιώντας απλούς πολίτες να τη στηρίξουν τόσο ηθικά, όσο και υλικά. Στην περίπτωση του Ρενέ, ο φακός της δημιουργού θέτει υπό εικοσαετή «επίβλεψη» έναν κακοποιό που μπαινοβγαίνει στις φυλακές από 17 ετών και στις αρχές του ’90 ο Ρενέ διέρρηξε το σπίτι της σκηνοθέτιδας. Τέλος, η Κάτκα, μια ηρωινομανής που πασχίζει να απεξαρτηθεί και να ζήσει φυσιολογικά, γίνεται αντικείμενο παρατήρησης της Τρεστίκοβα για ένα διάστημα 14 ετών, ως μια γνήσια ηρωίδα με αξιοθαύμαστη συναισθηματική ένταση.
Σεργκέι Λοζνίτσα: «Το σινεμά μας επιστρέφει το χαμένο χρόνο, τα πρόσωπα των ανθρώπων, γεγονότα και τοπία»
Η απουσία αφηγητή, η δυναμική των χαρακτήρων, η αισθητική αρτιότητα είναι έντονα στο έργο του Λοζνίτσα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα πολυβραβευμένα ντοκιμαντέρ του, “Revue” (2008), ένα κολάζ προπαγανδιστικού αρχειακού υλικού του ’50 και του ’60 στην ΕΣΣΔ και “Blockade” (2005), μια σύνθεση ξαναμονταρισμένου αρχειακού υλικού για την Πολιορκία του Λένινγκραντ.
Στο “Northern Light” (2008), η κάμερα του Λοζνίτσα ταξιδεύει χιλιάδες χιλιόμετρα έξω απ’ την Αγία Πετρούπολη, σ’ ένα απομακρυσμένο χωριό, στη Ρωσία των ατελείωτων δασών και καλλιεργειών πατάτας. Εκεί όπου ο χρόνος μοιάζει να σταματά και τα κυρίαρχα φαινόμενα της φύσης επηρεάζουν άμεσα τις ζωές των ανθρώπων.

ΠΗΓΗ: TVXS